ჰუმანისტური ფსიქოლოგია იყო ამერიკული საზოგადოების სერიოზული მოსაზრებების შედეგი, რაც შეეხება იმას, თუ რა არის ადამიანი, რა არის მისი პოტენციალი და განვითარების გზები. რა თქმა უნდა, ეს კითხვები ადრეც იყო აღწერილი და სხვადასხვა სკოლების წარმომადგენლებმა განიხილეს. თუმცა, ორი მსოფლიო ომი საზოგადოებაში გლობალურ ცვლილებებს მოჰყვა, რამაც ახალი იდეებისა და გააზრების მნიშვნელობა გამოიწვია.
რას ჰუმანისტური ფსიქოლოგიის შესწავლა?
ფსიქოლოგიაში ჰუმანისტური მიმართულებების შესწავლის მთავარი თემა ჯანსაღი, სექსუალურ, შემოქმედებით აქტიურ პირებს წარმოადგენს, მუდმივი განვითარებისკენ სწრაფვა და აქტიური ცხოვრების წესი. ჰუმანისტურმა ფსიქოლოგებმა არ გააპროტესტეს ადამიანი და საზოგადოება. სხვა სფეროებისგან განსხვავებით, მათ სჯეროდათ, რომ საზოგადოებასა და ინდივიდს შორის კონფლიქტი არ არსებობდა. პირიქით, მათი აზრით, ეს არის სოციალური წარმატება, რომელიც ადამიანის სიცოცხლის სრულყოფის გრძნობას აძლევს.
პიროვნება ჰუმანისტურ ფსიქოლოგიაში
ჰუმანისტური ფსიქოლოგიის საფუძვლები წარმოშობს რენესანსის ჰუმანისტების ფილოსოფიურ ტრადიციებში, განმანათლებლობაზე, გერმანულ რომანტიკას, ფუევარქის, ნიცშეს, ჰუსერსლის, დოსტოევსკის, ტოლსტოის, ეგზისტენციალიზმის დოქტრინას და აღმოსავლეთ ფილოსოფიურ და რელიგიურ სისტემებს.
ჰუმანისტური ფსიქოლოგიის მეთოდოლოგია ასეთ ავტორთა ნაწარმოებებშია გაწერილი:
- ა. მაზლოუ, კ. როჯერსმა, ს. ჯურარდმა, ფ. ბერონმა, რომელმაც გამოთქვა მოსაზრებები გონებრივად ჯანსაღი, სრულად ფუნქციონირებადი პიროვნების შესახებ;
- ჰუმანისტური ფსიქოლოგიის პიროვნების განვითარებაზე, მამოძრავებელი ძალების პრობლემა ინდივიდუალური ფორმირებისა და განვითარებისათვის, ა. მაზლოვის, ვ. ფრანკლის, ს. ბჰლერის მიერ დაწერილი საჭიროებების და ღირებულებების შესახებ;
- ინტერპერსონალური ურთიერთობების პრობლემა და ურთიერთობების გამჟღავნება აღწერს კ. როჯერსს, ს. ჯურარდს, რ. მაისს;
- თავისუფლებისა და პასუხისმგებლობის პრობლემების შესახებ, დაწერა ფ. ბერონი, რ მაი და ვ. ფრანკლი.
ზოგადად, პირის პიროვნება განიხილება ასეთ ასპექტებში:
- კაცი არ არის შემადგენელი შემადგენლობა, მაგრამ მთელი ადამიანი;
- თითოეული ადამიანი უნიკალურია, ამიტომ უფრო კონკრეტულად მიესადაგება თითოეული კონკრეტული შემთხვევა მის ინდივიდუალობის თვალსაზრისით. ამგვარი წარმომადგენლობის მიხედვით, სტატისტიკური განზოგადება აზრი არ აქვს;
- ადამიანის სიცოცხლე არის ერთი და იმავე პროცესი ყოფნა და ხდება ადამიანი;
- ადამიანი არის აქტიური ყოფნა, რომელიც საჭიროებს განვითარებას;
- ძირითადი ფსიქოლოგიური რეალობა არის პირის გამოცდილება;
- ადამიანს შეუძლია იხელმძღვანელოს მის პრინციპებსა და ღირებულებებზე, რაც გარკვეულწილად ეხმარება მას, გარეგანი მიზეზებისგან დამოუკიდებლად.
ჰუმანისტური ფსიქოლოგიის მეთოდები
ჰუმანისტური ფსიქოლოგია გახდა გავრცელებული, რამაც განაპირობა ამ მიმართულებით შესაფერისი მეთოდის გაფართოება. მათ შორის ყველაზე ცნობილი მეთოდებია:
- ხელოვნების თერაპია - თვითმმართველობის ცნობიერების ამაღლება ხატვის, მუსიკის, მოძრაობის მეშვეობით;
- ავტომატური ტრენინგი I. შულცის მეთოდით - თავი შენობაში, შენს შინაურ კავშირთან ურთიერთობა;
- C. სიმონტონის მიერ ვიზუალიზაცია - სურვილების ცნობიერება, მშენებლობის მიზნები
ვიზუალური წარმომადგენლობის მეშვეობით; - აღმოსავლეთ ტექნიკას, რომელიც მოიცავს მედიტაციას, იოგას, ჰადა იოგას, თიიჯიკანს, ტანტიზმს და ა.შ.
- ბოსირეისთვის მცენარეული თერაპია, რომელიც ეფუძნება იმ აზრს, რომ ქრონიკული დაავადებები სტრესით გამოწვეული კუნთების დამონტაჟების შედეგია;
- ნეირო ლინგვისტური პროგრამირება, რომლის დამფუძნებლები არიან ჯ. გრინდრი და რ. მათ განსაკუთრებული ყურადღება მიაქციეს სიტყვიერ ფორმულირებებს, რომლებიც გავლენას ახდენენ ადამიანის ფსიქიკაზე.
არასწორი იქნებოდა ჰუმანისტური ფსიქოლოგიის მეცნიერული თეორიის მოწოდება. გარეგნობის დროს მან მნიშვნელოვანი ნიშა გააცნობიერა, რომ ადამიანია და საკმაოდ სწრაფად გახდა საერთო კულტურული ფენომენი.